Demirci yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"Açıklama biraz uzun ama e-skuterlarla ilgili bilgilenmek isteyenler için okumaya değer olduğunu düşünüyorum.
Son dönemde Alanya Caddelerinde kullanılmaya başlayan elektrikli skuterlardan kaynaklı sorunlar ilçe gündemine gelmekte ve gerek Antalya Büyükşehir Belediyesi, gerekse Alanya Belediyesi haksız bir şekilde eleştirilere maruz kalmaktadır. Konunun yasal boyutuyla daha iyi anlaşılması için bu açıklamanın yapılması zorunluluğu oluşmuştur.
Öncelikli daha önce mevzuatta yer almayan elektrikli skuter tanımı ve paylaşımlı elektrikli skuter kullanımına ilişkin hususlar 24.12.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7261 sayılı yasayla 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa eklenerek bu araçlar yasal altyapıya kavuşturulmuştur. Ulaştırma ve altyapı Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı’nca ortaklaşa çıkarılan Elektrikli Skuter Yönetmeliği ise 14.04.2021 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yasa ve yönetmelik maddelerinin değerlendirilmesi sonucunda;
1. E-Scuter işletmeciliği faaliyetinin sadece yetki belgesi ve paylaşımlı e-skuter izni alan firmalarca yapılmasına izin verilmiş ve bu faaliyetin üçüncü şahıslarca engellenemeyeceği hükme bağlanmıştır. (Elektrikli Skuter Yönetmeliği Madde-6)
2. E-skuter işletmeciliğine ilişkin yetki belgesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nca verilecektir. (Elektrikli Skuter Yönetmeliği Madde-9)
3. Bakanlıktan yetki belgesi alan firmalar paylaşımlı e-skuter faaliyetlerinde kullandıracakları e-skuterlar için UKOME’den izin almak zorundadır. ( Elektrikli Skuter Yönetmeliği Madde-10)
4. UKOME ilçe nüfusuna göre skuter sayısını belirleme yetkisine sahip olup, diğer hususlar yasa ve yönetmelikte belirlenmiştir. Buna göre;
• E-skuterların ayrı bisiklet yolu ve bisiklet şeridi varsa taşıt yollarında kullanımı yasaktır.
• Azami hız sınırı 50 km/h ve üzerinde olan karayollarında kullanımı yasaktır.
• Yaya yollarında kullanımı yasaktır.
• Kamu nizamını bozacak, özel mülkiyeti ihlal edecek ve yayalar, engelliler veya hareket kısıtlılığı olan kişilerin güvenli ve bağımsız hareketlerini, araç ve yaya trafiğini engelleyecek şekilde park edilmesi yasaktır.
• 15 yaşından küçüklerin e-skuter kullanımı yasaktır.
• 25 km/h ve üzerinde hız yapmaları yasaktır. (Ukome kararında hız limiti 20 km/h ile sınırlandırılmıştır.)
Yasa ve yönetmelikte belirlenen kuralların denetim yetkisi ise Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı kolluk personeline ve belediye denetim birimlerine verilmiştir. ( Elektrikli Skuter Yönetmeliği Madde-21)
YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNDEN DE GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE E-SKUTER İŞLETMECİLİĞİ İÇİN LİSANS (YETKİ BELGESİ) VERİLMESİ İŞLEMLERİNİN ANTALYA BÜYÜKŞEHİR VE ALANYA BELEDİYESİ İLE İLGİSİ BULUNMAMAKTADIR. YETKİ BELGELERİ ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI'NCA VERİLMEKTEDİR. E-SKUTER SAYILARI UKOME TARAFINDAN BELİRLENMEKTEDİR. ARAÇLARIN KULLANIM ALANLARI VE DĞER KURALLAR YASA VE YÖNETMELİK HÜKÜMLERİYLE DÜZENLENMİŞTİR. BELEDİYELERİN YETKİSİ BULUNMAMAKTADIR. DENETİM YAPMA YETKİSİ ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI, EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, JANDARMA GENEL OMUTANLI VE BELEDİYELERE BIRAKILMIŞTIR. BU NOKTADA ARAÇLARIN KULLANIMI VE PARK EDİLDİKLERİ YERLERLE İLGİLİ USULSÜZLÜK YAPILMASI HALİNDE DENETİM, CEZA YAZMA VE TOPLAMA YETKİSİ YUKARIDAKİ KURUMLARA AİTTİR.
Konu geçmişte yaşananlarla birlikte Alanya özelinde ele alınacak olursa; geçmişte Alanya Belediyesi’nce verilen mypet (Ginger) adlı elektrikli araçların kullanım izinleri ortaya çıkan sorunlar nedeniyle yine Alanya Belediye Meclisi’nin 01.10.2014 tarih ve 232 sayılı kararıyla iptal edilmiştir. Benzer bir karar Kemer ilçesinde de alınmış ve aynı şekilde mypetlerin kullanımı yasaklanmıştır. Kemer ilçesinde alınan ve Alanya ile aynı içerikteki bu karar bir işletmeci tarafından dava edilmiş ve Antalya 1. İdare Mahkemesi’nce alınan 2015/9 karar no.lu mahkeme kararı ile mypetlerin iptaline yönelik ilçe belediye meclis kararı iptal edilmiştir. Başka bir ifadeyle anılan mahkeme kararıyla Kemer İlçesinde mypet kiralanması serbest hale gelmiştir.
Konuya ilişkin 23.06.2021 tarihli UKOME kararında ise belediye meclis kararı ile e skuterların kullanımının yasaklandığı yerlerde e skuter kullanımına izin verilmeyeceği ifade edilmiştir. Bu karardan da anlaşılacağı üzere UKOME e skuter kullanımını istemeyen belediyelerin meclis kararı alması durumunda e skuter kullanımına izin verilmeyeceğini belirtmiştir.
Süreç içerinde Karayolları Trafik Kanunu’nda 24.12.2020 tarihinde yapılan düzenlemelerle e skuterlar kanuna ilave edilmiş ve araç olarak tanımlanmıştır. Ardından bakanlık tarafından koşulları sağlayan firmalara yetki belgesi verilmiştir. Yapılan bu düzenlemeler ve yetkilendirmelerin ardından e-skuterların meclis kararıyla yasaklanması imkânı kalmamış sadece bir takım düzenlemeler yapılması mümkün hale gelmiştir. Bu doğrultuda alınan 08.12.2021 Tarihli UKOME kararında bakanlıktan yetki belgesi alan firmaların ilçelere göre çalıştırabileceği skuter sayıları yönetmelik kapsamında verilen izinlere göre değerlendirilmiş ve e-scuter azami hız sınırı 20 km/h olarak tespit edilmiştir.
Son olarak 08.12.2021 tarihli UKOME Kararına Alanya Belediyesi’nce düşülen şerh gereği Antalya Büyükşehir Belediyesi Ulaştırma ve Raylı Sistem Dairesi Başkanlığı’nca, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 6. Bölge Müdürlüğü’ne 07.01.2022 tarihli yazı yazılmıştır. Bu yazıda Alanya Belediyesi’nin şerhleri ifade edilerek ilçe sınırlarında e-skuter kullanımının yasaklanması talebine ilişkin izlenecek yolla ilgili görüş ve değerlendirilmesi talep edilmiştir. Halen bu yazının yanıtı büyükşehir belediyesine ulaşmamıştır. Bakanlıktan gelecek olan değerlendirmeye göre Alanya ilçe sınırları içerisinde e-skuter kullanımının yasaklanması hususu UKOME genel kurulunda tekrar tartışılacaktır.
Konuya ilişkin 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunundaki ve Elektrikli Skuter Yönetmeliği’ndeki ilgili maddeler daha detaylı olarak aşağıda ifade edilmiştir.
2918 SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU
Madde 3
Bisiklet yolu : (Değişik:24/12/2020-7261/22 md.) Bisiklet ve elektrikli skuter sürüşüne ayrılan, taşıt yolu ve yaya alanları ile kesişim noktaları hariç diğer araç ve yaya trafiğine kapalı yoldur.
Elektrikli skuter (e-skuter): (Ek:24/12/2020-7261/22 md.) Hızı en fazla 25 km/saate ulaşan, tekerlekli, ayak tahtası ve tutamağı olabilen, dikey bir direksiyon mekanizması içerebilen ve ayakta kullanılan taşıtlardır.
Bisiklet şeridi: (Ek:24/12/2020-7261/22 md.) Yol seviyesinde bisiklet ve elektrikli skuter kullanımı için özel olarak belirlenmiş ve yer işaretlemesi ile ayrılmış bölümdür.
Sürücü belgesi alması zorunlu olmayanlarda aranacak şartlar:
Madde 37 – Sürücü belgesi almaları zorunlu olmamakla beraber;
Bisiklet kullananların 11, elektrikli bisiklet ve elektrikli skuter kullananların 15, motorsuz taşıtları kullananlar ile hayvan sürücülerinin 13 yaşını bitirmiş olmaları, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulunmaları zorunludur.
Bisiklet, elektrikli skuter, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücüleri ile ilgili kurallar:
Madde 66 – Bisiklet, elektrikli skuter, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerine aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) (Değişik:24/12/2020-7261/26 md.)
• Ayrı bisiklet yolu veya bisiklet şeridi varsa, bisiklet ve elektrikli skuterlerin taşıt yolunda,
• Bisiklet, elektrikli skuter, motorlu bisiklet ve motosikletlerin yayaların kullanmasına ayrılmış yerlerde, Bunlardan ikiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana
sürülmesi yasaktır.
b) Bisiklet sürenlerin en az bir elleri, elektrikli skuter ve motorlu bisiklet sürenlerin manevra için işaret verme hali dışında iki elleri ve motosiklet sürenlerin devamlı iki eller ile taşıtlarını sürmeleri ve yönetmelikte belirtilen güvenlik şartlarına uymaları zorunludur.
c) Bisiklet, motorlu bisiklet ve sepetsiz motosiklet sürücülerinin, sürücü arkasında yeterli bir oturma yeri olmadıkça başka kişileri bindirmeleri ve yönetmelikte belirtilen sınırdan fazla yük taşımaları yasaktır.
d) (Ek:24/12/2020-7261/26 md.) Elektrikli skuter ile sırtta taşınabilen kişisel eşya harici yük ve yolcu taşınması yasaktır.
e) (Ek:24/12/2020-7261/26 md.) Elektrikli skuter otoyol, şehirler arası karayolları ve azami hız sınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında kullanılamaz.
ELEKTRİKLİ SKUTER YÖNETMELİĞİ
E-skuter kullanımına ilişkin genel hususlar
MADDE 5 – (1) E-skuter sürücülerinin uyacakları kurallar aşağıda gösterilmiştir:
a) E-skuterin;
1) Ayrı bisiklet yolu veya bisiklet şeridi varsa taşıt yolunda sürülmesi,
2) Otoyol, şehirlerarası karayolları ve azami hızsınırı 50 km/s üzerinde olan karayollarında sürülmesi,
3) İkiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yan yana sürülmesi,
4) Yaya yollarında sürülmesi,
5) Başka bir araca bağlanarak, asılıp tutunarak sürülmesi,
6) İzin alınarak yapılan gösteriler dışında, akrobatik hareketler yapılarak sürülmesi,
7) Manevra için işaret verme halleri dışında tek elle sürülmesi,
8) Kamu nizamını bozacak, özel mülkiyeti ihlal edecek ve yayalar, engelliler veya hareket kısıtlılığı olan kişilerin güvenli ve bağımsız hareketlerini, araç ve yaya trafiğini engelleyecek şekilde park edilmesi,
b) E-skuterde;
1) Diğer araçlar izlenirken, geçilirken, manevra yapılırken; karayolunu kullananların hareketini zorlaştırıcı, tehlike doğurucu davranışlarda bulunulması,
2) Sürücü dışında başka kişilerin taşınması,
3) Sırtta taşınabilen kişiseleşya harici yük ve yolcu taşınması, yasaktır.
(2) Kullanılacak e-skuterin; gece diğer araç sürücüleri ve yayalar tarafından rahat bir şekilde fark edilmelerini sağlamak üzere; önde beyaz ışık verecek ve en az 20 metre önü aydınlatabilecek şekilde bir adet far, arkada, kırmızı renkte ışık veren bir lamba ve kırmızı reflektör ile 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses aleti ile teçhiz edilmiş olması zorunludur.
(3) E-skuter kullananlar 2918 sayılı Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta belirtilen kurallara uymakla yükümlüdürler.
MADDE 6 –
(3) Paylaşımlı e-skuter işletmeciliği faaliyeti, sadece yetki belgesi ve paylaşımlı e-skuter izni alan gerçek veya tüzel kişiler tarafından yapılır.
(6) Bu Yönetmelik kapsamında yürütülecek paylaşımlı e-skuter işletmeciliği faaliyetlerinin yerine getirilmesi üçüncü şahıslar tarafından engellenemez.
Yetki belgesi verilmesi ve verilen yetki belgesinin iptali
MADDE 9 – (1) Yetki belgesi almak veya yenilemek isteyen gerçek ve tüzel kişiler, 7 nci ve 8 inci maddelerde belirtilen şartların sağlandığını gösteren belgelerle İdareye (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı) başvurur.
Paylaşımlı e-skuter izni verecek merciler
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yetki belgesi almış olan gerçek veya tüzel kişilerin, paylaşımlı e-skuter faaliyetlerinde kullandıracakları e-skuterler için;
a) Büyükşehir belediyesi kurulu bulunan illerde UKOME’den, .......... izin almaları zorunludur.
Paylaşımlı e-skuter izni verilmesine ilişkin esaslar
MADDE 11 –
(2) Büyükşehirlerde izin verilecek her bir ilçedeki nüfusun, büyükşehir olmayan yerlerde belediye nüfusunun en fazla 200’de biri kadar olacak şekilde e-skuter izni verilebilir.
(3) Nüfusun mevsimsel veya dönemsel değişiminin kullanım talebini artırması ile kapasite kullanım durumu ve benzeri gerekçelerle ikinci fıkra ile belirlenen sayı %50’ye kadar artırılabilir.
(5) Her bir yetki belgesi sahibine, ikinci fıkrada belirlenen e-skuter sayısının beşte birini aşmamak kaydıyla e-skuter izni verilir.
Yetki belgesi verilenlerin yükümlülükleri
MADDE 16 –
(10) Yetki belgesi sahipleri, UKOME/il veya ilçe trafik komisyonu tarafından belirlenen hız sınırları çerçevesinde e-skuterlerini kullandırırlar. Girilmesi yasak bölgeler ve hız limitleri için coğrafi çitleme uygulanır ve coğrafi çitleme verileri U-Net üzerinden İdare (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı) ile paylaşılır.
(16) Yetki belgesi sahipleri, e-skuterlerle ilgili hizmetten yararlananların yapmış oldukları trafik kural ihlallerinin 2918 sayılı Kanun kapsamında işlem yapılacağını kullanıcılara bildirmekle yükümlüdürler.
Denetimle görevli ve yetkili kuruluşlar
MADDE 21 –(1) Paylaşımlı e-skuter işletmeciliği faaliyeti yapanlar ile bu faaliyetlerden yararlananlar ve bu faaliyetlerde kullanılan her türlü e-skuterlerle ilgili olarak, İdare ile belediye denetim birimleri, bu Yönetmeliğin kendilerine yüklediği görev ve yetkileri doğrudan yerine getirir ve kullanırlar.
(2) Denetimle görevli ve yetkili kılınanlar, Kararname ile bu Yönetmelik esaslarına göre denetim görevlerini yerine getirmek ve denetimler sırasında tespit ettikleri kusurlar için tutanak düzenlemekle yükümlüdürler.
(3) E-skuterlerin 2918 sayılı Kanun kapsamına giren alanlarda mevzuatta belirtilen kurallara, şartlara, hak ve yükümlülüklere uygun olarak kullanımı hususundaki denetimler Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı kolluk personelince yerine getirilir."
